Wykonywanie zawodu lekarza łączy się z dużą odpowiedzialnością za wykonywane obowiązki. Fakt, iż ma on bezpośrednią styczność z pacjentem, sprawia, że działania lub zaniechania lekarza stają się często przedmiotem skarg do Rzeczników Odpowiedzialności Zawodowej. Niezależnie od faktu, czy skarga wydaje się być uzasadniona, czy też nie, specyfika postępowania przed rzecznikiem wymaga, aby lekarz, w sprawie którego toczy się postępowanie, aktywnie uczestniczył w jego przebiegu.
Przedmiotem odpowiedzialności zawodowej członków izb lekarskich mogą być naruszenia zasad etyki lekarskiej lub przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, które łącznie określane są mianem przewinień zawodowych. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy toczy się w oparciu o przepisy ustawy o izbach lekarskich z 2009 roku, a w kwestiach tam nieuregulowanych według postanowień Kodeksu postępowania karnego. Przebiega ono niezależnie od postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego dotyczącego tego samego czynu. Składa się z następujących faz: czynności sprawdzających, postępowania wyjaśniającego, postępowania przed sądem lekarskim, postępowania wykonawczego.
Celem czynności sprawdzających jest wstępne zbadanie okoliczności koniecznych do ustalenia, czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. W trakcie czynności sprawdzających nie przeprowadza się dowodu z opinii biegłego ani czynności wymagających spisania protokołu, z wyjątkiem możliwości przesłuchania w charakterze świadka osoby składającej skargę na lekarza.
Z kolei celem postępowania wyjaśniającego jest ustalenie, czy został popełniony czyn mogący stanowić przewinienie zawodowe, wyjaśnienie okoliczności sprawy, a w przypadku stwierdzenia znamion przewinienia zawodowego ustalenie obwinionego oraz zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu lekarskiego.
Częstym błędem lekarzy jest czynne branie udziału w postępowaniu dopiero na etapie postępowania przed sądem lekarskim, podczas gdy to przede wszystkim dwie wcześniejsze fazy służą zebraniu materiału dowodowego i przedstawieniu swoich twierdzeń. Złożoność procedury sprawia, że wskazane jest skorzystanie przez lekarza z pomocy swojego obrońcy.
Jeżeli zebrany w sprawie materiał dowodowy daje wystarczające podstawy, rzecznik wydaje postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Zazwyczaj przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego wymaga dowodu z opinii biegłego. Dzieje się tak, gdy stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych.
Inicjatywa dowodowa przysługuje obwinionemu, ale dowody mogą być przeprowadzane także z urzędu. Podkreślenia wymaga, że wydanie negatywnej dla lekarza opinii przez biegłego nie oznacza niemożności wystąpienia o nową, kolejną ekspertyzę. Należy jednakże wykazać, że pierwsza opinia jest niepełna lub zawiera sprzeczne twierdzenia. Zasadnym jest także wskazanie we wniosku dowodowym konkretnej osoby, która miałaby przygotować opinię. Rzecznik co prawda nie jest tym związany, jednakże wykazanie szczególnej wiedzy posiadanej przez danego specjalistę, może skłonić organ dyscyplinarny do wyboru wskazanej osoby.
Częstą przyczyną odmowy zlecenia przygotowania ekspertyzy danemu biegłemu jest twierdzenie rzeczników, iż roli tej nie może pełnić osoba z tej samej izby co obwiniony. Z poglądem tym nie można się zgodzić, ponieważ nie zakazują tego żadne przepisy, a nadto istnieją dziedziny medycyny, w których specjaliści są bardzo nieliczni i trudno znaleźć osobę o równoważnym doświadczeniu na terenie innej izby.
Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego rzecznik kieruje wniosek o ukaranie obwinionego do Okręgowego Sądu Lekarskiego, a w przypadku, gdy nie istnieją ku temu podstawy, umarza postępowanie.
Maciej Obrębski
adwokat
Miejsce publikacji: Money.pl
